Jaarthema Protestantse Kerk in Nederland 2022-2023: Aan tafel!
Nr. 1 Aan tafel met Adam en Eva
Genesis 2 en 3
De eerste keer dat er gegeten in de bijbel wordt gaat men niet aan tafel; het ging meer om een snackje dan om een maaltijd. Eva en Adam namen een vrucht van de boom van kennis van goed en kwaad. De vruchten van die boom zagen er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog en volgens de slang zouden ze door het eten er van wijsheid krijgen. Volgens de HEER God zou je er onherroepelijk door sterven. Wie geloof je in zo’n situatie? Eva en Adam gingen voor de slang. Ze kregen inderdaad inzicht, maar of dat zo prettig was? Ze kwamen tot de ontdekking dat ze naakt waren. Onbeschermd, weerloos. Sterfelijk. In een poging dat te verhullen maakten ze lendenschorten van vijgenbladeren.
‘De zondeval’ wordt deze mythe genoemd. Men zegt dat door het eten van de boom van kennis van goed en kwaad de zonde in de wereld gekomen zou zijn. Maar het kwaad was er al: de slang. De leugen was er ook al: je zult niet sterven, maar als goden zijn. Het ongeloof in de HEER was er al: Eva en Adam luisterden naar de slang. Dat was hun zonde. En het gevolg daarvan was dat de aarde een onherbergzaam oord werd waar mensen weerloos zijn, bescherming nodig hebben; waar mensen proberen de schuld op elkaar afschuiven en uiteindelijk de HEER verantwoordelijk houden voor wat er mis gaat.
De zondeval is een mythe. Deze mythe verklaart hoe het komt dat het steeds weer fout gaat: dat gebeurt als mensen dezelfde fout maken als Adam en Eva. Dat gebeurt als mensen zelf goden willen zijn en zelf gaan bepalen wat goed en kwaad is en hoogmoedig niet openstaan voor correctie.
Waar dergelijk gedrag toe leidt laat deze mythe zien: constante strijd tegen verleiding, problemen rond de voortplanting, mannen overheersen vrouwen, de aarde een wildernis, voedselvoorziening hard werken. Al deze zaken zijn gevolgen van zonde en van oorpsrong niet zo bedoeld.
En wat zien we in onze tijd: constante verleiding, enerzijds abortusproblematiek, anderzijds moeder- en zuigelingensterfte, de me too affaire en de voortdurende onderschikking van de vrouw (ja, ook binnen de christelijk kerk), bosbranden, watersnood, droogte, uitgeputte aarde, plastic soep, afval in ons lijf, constante werkdruk, voor de één uit noodzaak, voor de ander vanwege maatschappelijke druk.
Aan tafel: Genesis 2 en 3 benadrukken nog eens dat we mensen zijn en geen goden. Bescheidenheid siert ons en zou de wereld kunnen redden.
